درباه ما
تاریخچه خرد سرای فردوسی
شاهنامة برگة هویّت ایران و سند افتخار اقوام آریایی است. می گوییم اقوام آریایی تا به یاد بیاوریم که فردوسی از مردم است و سرو کارش با هویّت همان مردمی که در طول تاریخ هزارسالة حیات کتابش به رغم حکومتها، به او و کار سترگش عشق ورزیده و با تمام هویّت خویش از هستی آن پاسداری کردهاند. با ادامة سنّت نقالی، با نقل سینه به سینه با رونویس های مکرّر و پرهزینه، با به یاد سپاری بخشها و پاره های آن و بالأخره با ترسیم و تجسّم صحنه های آن بر در و دیوار قهوه خانه ها و گرمابه ها و زورخانه ها در واقع با شاهنامه زیسته اند. امروز ما را چه شده است با این بیخویشتنی؟ دیگر نه از آن قهوه خانه ها خبری هست و نه از آن نقل ها و سهراب کشی ها و گم شدن در عوالم پدری که ندانسته و بی خویشتن جگر پسر را برمی درد و چون به خود می آید بی خویش تر برکردة خویش لعنت می فرستد. نسل پسریان ما امروز لابد به انتقام گذشته بر پدر شوریده و همة انتقام تاریخی خویش را در پشت کردن به کار و کردار پدران خویش دیده است. امروز چانة نقال دیگری گرم است و از پسری داد سخن میدهد که تهی گاه پدر را به غرور جوانی بردریده و سرمست کار نمایانی که کرده است، می خواهد با شگردهای پسامدرنی خود را به کرسی بنشاند.
در این دار و گیر فرهنگی شاهنامه بر سر راهی قرار می گیرد که اگر همین نسل برزخ، که پایش هم لب گور است دیر بجنبد، دیگر نه از تاک نشان خواهد ماند و نه از تاکنشان. شاهنامه می تواند نسل سهراب را به خود آورد و به او بگوید که رستم در جستجوی اوست، مردم ما که سازندگان فرهنگ بارآور خویش هستند، همیشه در تاریخ اینگونه آگاه و دل بیدار به سراغ فردوسی رفته اند، تا هویّتی را که در خون و تبار خویش گرم می داشته اند در تیره و تبار سهراب های ناسپاس ادامه دهند.
امروز که دنیا در سایة وسوسه های فریبندة جهانی شدن به سوی یکنواختی دلازاری پیش میرود، ملت ایران برای رویارویی با خطرات تاریخی و فرهنگی خاصی آماده می شود که نیاز به خودشناسی نسل نو برایش از هر زمان دیگری بیشتر احساس می گردد و می داند که به فرمودة استاد توس: به فرهنگ باشد روان تندرست.
فراوری زمینه های تحقّق این نیاز کمترین وظیفه ای است که دوستداران فرهنگ و ادب کشور و دلدادگان هستی و هویّت ایرانی و زبان فارسی بر دوش خود احساس می کنند. این بود که گروهی از دوستداران فردوسی و شاهنامه و دلدادگان زبان و فرهنگ فارسی ضرورت تأسیس مؤسسة فرهنگی سرای فردوسی را مستقل از هر دستگاه و سازمان دولتی و بری از هر گرایش ویژه ای تنها به منظور پاسداری از ارزشهای والای مندرج در شاهنامه و آموزه های بلند و انسانی فرهنگ ایران، که حکیم نیک اندیش توس بهتر از هر کس در اثر جاویدان خویش فراهم آورده، حس کردند و بر آن شدند و با تدوین اساسنامه مؤسسه گامی در مسیر ایجاد این مرکز فرهنگی، که برخاسته از ژرفای یک نیاز تاریخی و مردمی است، بردارند.
آشنایی با خرد سرای فردوسی
امروز بعد از مسلماني شما به دو چيز افتخار ميكنيد: ايراني بودن و زبان فارسي. هيچ ميدانيد كه اگر فردوسي نبود اين هردو يا نبود يا اگر بود چيزي ديگر بود كه معلوم نيست چقدر جاي افتخار داشت؟ ابوالقاسم فردوسي پديدآورندة شاهنامه، زماني كتاب عظيم خودش را به نظم در آورد كه موجوديت زبان و فرهنگ ايران از هر سو مورد تاخت و تاز قرار گرفته بود. او با درك نياز زمانة خود تاريخ و سرگذشت قوم ايراني را كه به فراموشي سپرده شده بود به زبان شيرين و شيواي فارسي با استادي تمام به نظم در آورد و فرهنگ و قوميت ايراني را از خطر سقوط و زوال نجات داد. مؤسسة فرهنگی هنری سرای فردوسی آمده است تا از این دستاورد بزرگ تاریخی و فرهنگی پاسداری کند و با اقدامات شایسته و اجرای طرحها و برنامههای متعدّد علمی و ادبی در راه سربلندی زبان و فرهنگ ایران زمین در برابر تندبادها بکوشد.
مؤسسة فرهنگی ـ هنری سرای فردوسي مؤسسه اي است مستقل و مردمي، غير انتفاعي و غير وابسته N.G.O)) به هر سازمان و نهادی، كه پس از ثبت در ادارة ثبت شرکتها در تاریخ 1384/10/11 مجوّز رسمی فعالیت خود را به شمارة 1745 از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (هیأت رسیدگی به امور مراکز فرهنگی) دریافت کرده است.
مؤسسة فرهنگی هنری سرای فردوسی به عنوان مؤسسه ای مستقل و مردمی، غیرانتفاعی و غیر وابسته (N.G.O) برای انجام فعالیّتهای گوناگون خویش صرفاً به منابع مالی زیر متّکی است: ـ حمایت مالی و هدایای نقدی و غیرنقدی اشخاص حقیقی و حقوقی. ـ اجرای طرحهای پژوهشی و فعالیتهای فرهنگی و هنری و مشارکت با نهادها و سازمانها. ـ ارائة مشاوره در کلیة زمینههای فرهنگی و هنری به سازمانها و مؤسسات، در قالب قرارداد.
مؤسّسة فرهنگی هنری سرای فردوسی با قابلیّت کافی علمی و پژوهشی و به اعتبار اعضا و دوستداران فرهیختهای که دارد آمادگی خود را برای اجرای طرحهای آموزشی و پژوهشی در قلمرو فردوسی و شاهنامه، زبان و ادبیّات فارسی، تاریخ و فرهنگ و ادب خراسان بزرگ، برگزاری همایشها و نشستهای علمی، دوره های علمی و پژوهشی و تربیت راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی اعلام میدارد و آماده است در کلیّة مسائل مربوط به زبان و فرهنگ ایران و پژوهشهای ادبی و فرهنگی به نهادها، مؤسسات (اعمّ از دولتی و خصوصی) افراد و گروهها مشاوره ارائه دهد. از همة دوستداران زبان و فرهنگ و ادب ایرانی در کلیة زمینه های مندرج در اهداف مؤسسه برای همکاری یاری میخواهد و امیدوار است که به یاری همة محقّقان و پژوهشگران در تثبیت مقام و جایگاه فردوسی در ادب جهانی و موقعیّت بیمانند منطقة طوس، گامهای بلندی بردارد.